Os estallidos de rayos gamma son breves e mui intensos destellos que se producen contantemente no ceo. En cuanto captan un, se activa un sistema de alerta coas suas coordenadas para que os astrónomos poidan apuntar hacia ese lugar do universo telescopios de todo tipo e tomar todos os datos posibles, intentando identificar despois o obxeto celeste que xenerou o destello.
Se conocen estallidos de dous tipos, os largos, que duran dende un par de segundos ata uns cantos minutos, e os cortos, de menos de dous segundos. Os largos orixínanse, probablemente, polo colapso dunha estrela masiva (100 veces o Sol) que explota como supernova, xenerando dous chorros de partículas de alta enerxía e quedando como remanente un agujero negro. Se un deses chorros superenerxéticos da a casualidade de estar orientado hacia a Terra captarase aquí como un potentísimo estallido de rayos gamma.
Os estallidos cortos, de menos de dous segundos, produciríanse na fusión de dous densísimas estrelas de neutróns que formarían un agujero negro. También neste caso habría dous chorros emitidos en sentido oposto. Uns e outros mostran un resplandor posterior en diferentes rangos do espectro electromagnético (por eso se observan con telescopios diferentes) que dura semanas a meses.
O GRB 101225A (o estallido de Nadal), que foi detectado polo telescopio espacial Swift (da NASA), no encaixa en ningún dos dous tipos e os investigadores suxiren que habrá que ampliar a clasificación.
Christina Thöne (Instituto de Astrofísica de Andalucía, CSIC) e seus colegas explican en Nature que o extraño destello, por sus características, debeu orixinarse nun sistema binario formado por unha estrela de neutróns (un corpo tan denso que pode ter a masa do Sol nun radio de só decenas de kilómetros) e unha estrela xigante evolucionada. A estrela de neutróns meteuse na atmósfera do sua compañeira e, tras unhas poucas órbitas, acabaron fusionándose nun agujero negro e producindo dous chorro de materia como os que lanzan os GRB normais, pero calentándose pola envoltura común que tiveron os dous corpos, cunha débil explosión de supernova a continuación.
"Esta interacción deo lugar ó resplandor posterior, dominado por radiación xenerada pola materia quente e que foi enfriándose co tiempo", explican os científicos do IAA nun comunicado. "Uns dez días despois do estallido de rayos gamma comenzou a emerger unha débil explosión de supernova que alcanzou o seu máximo tras cuarenta días". Esta hipótesis encaixa co extraño resplandor ulterior térmico do estallido de Nadal, diferente do resplandor normal dos GRB, debido ás partículas eléctricamente cargadas, en campos magnéticos potentes e desplazándose a velocidades superiores al 99% de la velocidad de la luz.
Sin embargo, Sergio Campana (Observatorio Astronómico de Brera, Italia) e seus colegas encontran unha explicación completamente distinta do estallido de Nadal. Eles consideran que as observaciones se axustan mellor a un escenario no que un obxeto pequeno, como un cometa ou un asteroide e coa mitade de masa do planeta enano Ceres, resulta destruido ó acercarse a una estrela de neutróns. Neste caso o destello de rayos gamma prodúcese cando os fragmento do corpo menor caen no astro superdenso.
Sin embargo, Sergio Campana (Observatorio Astronómico de Brera, Italia) e seus colegas encontran unha explicación completamente distinta do estallido de Nadal. Eles consideran que as observaciones se axustan mellor a un escenario no que un obxeto pequeno, como un cometa ou un asteroide e coa mitade de masa do planeta enano Ceres, resulta destruido ó acercarse a una estrela de neutróns. Neste caso o destello de rayos gamma prodúcese cando os fragmento do corpo menor caen no astro superdenso.
"Ambas hipótesis son plausibles e explican moitos e complexos datos. Pero al menos unha das duas é incorrecta e non se ten a proba definitiva, é decir, a determinación da distancia deste GRB".
Enlaces:
Foi publicado tamén en " Nature "
Lorena Rodríguez Castro nº24, 1º BACH. D
